O wdzięczności i pułapkach współczesności – 25. Sacrofilm
Swoimi rozważaniami o wdzięczności rozpoczął trzeci dzień Sacrofilmu prof. Krzysztof Zanussi. W Sali Consulatus zamojskiego Ratusza w towarzystwie zastępcy Prezydenta Zamościa Małgorzaty Bzówki i dyrektora festiwalu ks. Wiesława Mokrzyckiego wygłosił godzinny wykład będący rozważaniami o haśle tegorocznej, jubileuszowej edycji. Międzynarodowych Dni Filmu Religijnego Sacrofilm.
Krzysztof Zanussi uważany jest za jednego z najwybitniejszych reżyserów polskiego kina. Jego filmy odznaczają się niezwykłą oryginalnością, są zawsze przepełnione refleksją i trafną obserwacją. Reżyser porusza w nich problematykę moralną, psychologiczną, ukazuje życie wewnętrzne bohaterów. Jako wielki autorytet w dziedzinie reżyserii filmowej sprawuje liczne związane z tym funkcje. Od 1980 r. jest kierownikiem zespołu artystycznego, a następnie dyrektorem Studia Filmowego “Tor”. W latach 1971-83 sprawował urząd wiceprezesa Stowarzyszenia Filmowców Polskich, a w latach 1975-77 przewodniczącego Rady Polskiej Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych. Od 1987 r. jest członkiem Komitetu Kinematografii. Pracował również jako wykładowca min. w łódzkiej PWSTiF i National Film School w Wielkiej Brytanii.
Krzysztof Zanussi to „człowiek – orkiestra” zajmuje się również reżyserią teatralną, bywa scenarzystą, kierownikiem artystycznym, a także producentem. Artysta jest też autorem książek “O montażu w filmie amatorskim” i “Rozmowy o filmie amatorskim” . Jest również posiadaczem tytułu doktora honoris causa moskiewskiego Instytutu Sztuki Filmowej.
Rozważania o wdzięczności Krzysztof Zanussi oparł o swoje wspomnienia z lat II wojny światowej w czasie której jak powiedział nie raz wygrał życie:
– Człowiek nie ma takiego tupetu żeby mówić że „ja mam prawo do życia” …Nie …Mnie ktoś dał to prawo na chwilę, nie wiem na jak długo . Wobec tego wdzięczność jest pierwszym takim odruchem łącznie ze zdziwieniem: dlaczego akurat na mnie wypadło? Dlaczego mi dano coś takiego a inni nie doczekali. Inne dzieci widziałem jak padały bo strzelano to wszystko mam zapisane.(…)
Parę dni temu mieliśmy na Berlinale taki pokaz filmów o hitlerowskich obozach zagłady i pokazano z Polski film Wandy Jakubowskiej „Ostatni etap”. Ja ten film widziałem po raz pierwszy mając 8 lat. Coś co mnie zaskoczyło wśród reakcji uczestników pokazu w Berlinie, gdy przyznałem się że widzę ten film ponownie po tylu latach wybuchło oburzenie, że mnie rodzice zabrali na film o takiej makabrze jaką jest obóz koncentracyjny. Ja powiedziałem jakiej makabrze przecież ja tam byłem wcześniej. Byłem dwa tygodnie po otwarciu obozu w Oświęcimiu razem z matką bo szukaliśmy mojego ojca, leżały jeszcze te zwały trupów. Mama mówiła nie podchodź blisko bo tam cuchnie i możesz jakąś zarazę złapać. Ale po tym że ja to na filmie zobaczyłem….do głowy nikomu nie przyszło żeby chronić dziecko przed taki widokiem. Dzisiaj to byłoby straszne gdyby było jakieś dziecko na sali natychmiast by zostało wyprowadzone by takich okropności nie oglądało.
(…) Dane nam było przeżycie, ale też i dane nam było w pamięci zobaczyć tą okropność świata o której dzisiaj świat zapomina. I to jest też taka pułapka w jaką ludzkość wpada. Cała historia ludzkości to jest wpadanie w pułapki ale ta pułapką jest dobrobyt. Tą pułapką jest bezpieczeństwo. A tak mówiąc potocznie to coś jak budyń w którym żyjemy. Taka lepka oślizgła masa, która nie ma ostrych kantów. Wszystko jest zmiękczone. I stąd się pojawiają takie głupstwa jak właśnie przekonanie, że mnie się należy, że jestem tego warty-jestem tego warta mówią idiotyczne reklamy w telewizji… Mnie nikt nie przekona że jestem czegoś warty, mam wrażenie że ja to z łaski dostałem…samo życie i potem wszystko co dalej płynie. Myślę że jestem większym realistą, że ja wiem że nic mi się nie należy. Bo wiem że gdzie indziej ludzie giną, że gdzie indziej ludzie nic nie mają wobec czego to co mam jest jakaś łaską a nie moim jakimś prawem czy czymś czego ja się mogę domagać. Stąd wdzięczność pojawią się z myślą że ja coś komuś zawdzięczam.
Zapraszamy do wysłuchania całości rozważań, które na żywo transmitowaliśmy na naszym fanpage’u na Facebooku:
