Seria banknotów E-71. Historia ujawniona
Narodowy Bank Polski przedstawia historię jednego ze zbiorów numizmatycznych, w którym znajdują się banknoty nigdy nie wprowadzone do obiegu.
26 stycznia 2024 r. – Narodowy Bank Polski zachęca do zapoznania się z historią jednego ze zbiorów numizmatycznych obejmujących m.in. banknoty tajnej serii E-71, które nigdy nie zostały wprowadzone do obiegu.
Kilka lat temu w NBP odtajniliśmy trzy drewniane wojskowe skrzynie oznaczone jako „tajne specjalnego znaczenia” przechowywane w skarbcach NBP od dziesięcioleci. Po ich komisyjnym otwarciu okazało się, że zawierają trzy identyczne komplety materiałów, służących do produkcji banknotów opatrzonych kryptonimem E-71. Kryptonim wskazuje na rok, w którym zakończono prace projektowe. Każda skrzynia zawierała materiały niezbędne do produkcji 11 nominałów banknotów – od 1 do 2000 zł – wyjaśnia prof. Adam Glapiński, Prezes NBP. – Decyzja o powstaniu banknotów nie została podjęta w NBP. Banknoty powstały na zlecenie Komitetu Obrony Kraju […] na mocy tajnych uchwał dotyczących obsługi przez NBP obiegu pieniężnego i zabezpieczenia produkcji banknotów w czasie zagrożenia bezpieczeństwa PRL i w czasie wojny.
Banknoty o kryptonimie E-71 zostały zaprojektowane w okresie reżimu komunistycznego na wypadek konfliktu zbrojnego pomiędzy Związkiem Sowieckim i jego satelitami a państwami NATO. W skrzyniach przechowywanych w skarbcach NBP były ukryte arkusze znaków pieniężnych obejmujących 11 nominałów, banknoty próbne i projekty graficzne z serii „Miasta polskie”, opracowane przez Andrzeja Heidricha w latach 60. ubiegłego wieku, a także dokumentacja techniczna opisująca uruchomienie produkcji tajnej serii banknotów.
Trudno jest dzisiaj w sposób jednoznaczny ustalić jakie było ich przeznaczenie. Banknoty mogły zostać przygotowane, zgodnie z opracowanymi przez komunistyczne władze planami wojny napastniczej, do wprowadzenia np. do obiegu na obszarach zajętych przez Ludowe Wojsko Polskie, m.in. na terenach Danii i północnych Niemiec – mówi profesor Glapiński.
Banknoty niskich nominałów były proste w formie, na stronie przedniej zawierały tylko oznaczenia nominału, napis NBP oraz napisy określające emitenta, a banknoty o nominałach od 20 do 2000 zł zawierały wizerunki miast polskich. Najniższe nominały złotych nie posiadały znaków wodnych i miały najprawdopodobniej w sytuacji wojny, z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie na metal, zastąpić bilon – wyjaśnia Prezes NBP.
Banknoty serii E-71 nie zachowały się do czasów współczesnych. Wszystkie je zniszczono w latach 2001–2003, co samo w sobie jest skandalem. W NBP przechowywane są obecnie dwie spośród odkrytych skrzyń – zawartość jednej z nich jest pokazywana na wystawach w oddziałach okręgowych NBP, a druga znajduje się w tym skarbcu. Trzecia skrzynia została przekazana do Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych – mówi prof. Adam Glapiński.
Zachęcamy do obejrzenia filmu, w którym prof. Adam Glapiński, Prezes NBP, opowiada o historii banknotów tajnej serii E-71. Film jest dostępny na kanale NBP na YT
Biuro_Prasowe_NBP
