Laserowa konserwacja przy Starej Bramie Lwowskiej w Zamościu
30 października 2023 roku zakończono kolejny etap (rozpoczętych w 2022 roku), prac konserwatorskich przy Starej Bramie Lwowskiej w Zamościu.
Delegatura Zamość.
Prace konserwatorskie wykonane w ramach I etapu były prowadzone od sierpnia do listopada 2022 roku i ujawniły uszkodzenia, których wcześniej nie rozpoznano z powodu braku dostępu. Bezpośredni dostęp z rusztowań oraz analiza przyczyn zniszczeń wiązała się z koniecznością rozszerzenia zakresu prac, które należało uznać za niezbędne do wykonania, podczas kolejnego etapu prac konserwatorskich. Pisaliśmy o tym w listopadzie zeszłego roku. Link:
Wobec powyższego, w ramach działań przeprowadzonych podczas drugiego etapu, wykonano konsolidację bloków kamiennych z podłożem przy zastosowaniu iniekcji i kotew oraz uzupełniono ubytki wraz z cyzelowaniem powierzchni w obrębie liternictwa. Z uwagi na wysoki poziom zawilgocenia przyziemia elewacji wschodniej oraz wnętrza bramy wykonano izolację poziomą muru metodą iniekcji; zastosowano także warstwę szlamu mineralnego do poziomu gruntu.
W trakcie wykonywania izolacji przeciwwodnej stwierdzono występowanie skutej korony muru po wschodniej stronie bramy. Przeprowadzono ratownicze badania archeologiczne, w wyniku których oceniono, że „mur wybudowano w konstrukcji opus emplectum – zewnętrzne skosowane lico opracowano w cegle, natomiast miąższ muru stanowił gruz ceglany zalany zaprawą piaskowo – wapienną. Uchwycona krawędź lica muru kurtyny licuje się ze zrekonstruowanym licem odcinka kurtyny VII – I między Bramą Lwowską Starą, a Bastionem VII”… w koronie uwidoczniły się węzły architektoniczne wymagające przebadania.
Należy pamiętać, że w pierwszej połowie XIX w. kamienna fasada Bramy Lwowskiej Starej została zburzona, a w jej miejscu wzniesiono ceglaną kurtynę zamieniając bramę na kazamatę, później na więzienie. Obecny wygląd fasady obiektu to efekt rozpoczętych w III dekadzie XX w. działań rekonstrukcyjnych wg projektu Jana Zachwatowicza, dokończonych dopiero pod Jego kierownictwem w 1979 roku).
Możliwym jest, że wiązania ceglane odkryte w przyziemiu stanowią część mostu zwodzonego, który prowadził do miasta od strony wschodniej. Przeprowadzenie badań architektonicznych tego zagadnienia oraz konserwacja wątku ceglanego wnętrza bramy planowane są w kolejnym, trzecim etapie inwestycji.
Etap konserwacji Bramy Lwowskiej Starej przeprowadzonej w 2023 r. obejmował także całą wschodnią fasadę kamienną, w tym również ślady po pociskach z okresu II wojny światowej, które pozostawiono. Dodatkowo wykonano prace konserwatorskie przy kamiennym portalu od strony zachodniej (po lewej stronie przejazdu bramnego).
Konserwacja elewacji zachodniej (tynków i kamieniarki portalu bramnego oraz rzygaczy), elewacji południowej i dachu zielonego została przeprowadzona w 2022 r.
Ostatnim etapem będzie konserwacja wątku ceglanego przejazdu bramnego, poprzedzona badaniami architektonicznymi (w przypadku otrzymania dotacji – w kolejnym roku kalendarzowym).
Prace konserwatorskie przy kamiennej płaskorzeźbie w zwieńczeniu Bramy Lwowskiej Starej (od jej wschodniej strony), z których największa, umieszczona pośrodku, przedstawia św. Tomasza Apostoła (patrona Zamościa) klęczącego przed Zmartwychwstałym Chrystusem (jak widać na krótkim filmie Jego postać była właśnie czyszczona przy użyciu lasera).
Nieco więcej o bramie można przeczytać pod tym linkiem poniżej :
