„Ratować dzieci! Ratować dzieci! Dzieci Zamojszczyzny w dystrykcie warszawskim 1942-1945”
Wystawa plenerowa pod tytułem „Ratować dzieci! Ratować dzieci! Dzieci Zamojszczyzny w dystrykcie warszawskim 1942-1945” będzie prezentowana na Rynku Wielkim w Zamościu w dniach 9-27 września 2024 roku.
Autorką scenariusza i kuratorką wystawy jest dr Beata Kozaczyńska z Instytutu Historii Uniwersytetu w Siedlcach.
„Dzieci Zamojszczyzny” to najmłodsze ofiary niemieckiej „Aktion Zamość” – polskie dzieci, które podczas wysiedleń były skazane na dramatyczne losy. Przeżyły one koszmar obozów przejściowych w Zamościu i Zwierzyńcu, utratę rodzinnego domu oraz rozłąkę z rodzicami. W zimie 1942/1943 r., po rozpoczęciu wysiedleń 27 listopada 1942 roku, dzieci te były deportowane w bydlęcych, nieogrzewanych wagonach, często uznawane przez Niemców za „bezwartościowe rasowo” i wywożone „w nieznane”.
Między 10 grudnia 1942 a 28 lutego 1943 roku, sześć transportów z dziećmi i starcami dotarło do stacji kolejowych w Pilawie, Sobolewie, Siedlcach, Mordach i Mrozach. Dzieci były głodne, zmarznięte, chore, zdezorientowane, a wiele z nich nie znało nawet swoich imion i nazwisk.
Widok tych transportów wywołał wśród miejscowej ludności ogromny odzew. Ludzie tłumnie przybywali na stacje, by zaopiekować się dziećmi, które dosłownie rozchwytywano. Zgłoszeń na adopcję często było więcej niż dzieci w transportach.
Ratowanie polskich dzieci z Zamojszczyzny to jedna z mało znanych, ale pięknych kart historii II wojny światowej. Dzięki natychmiastowej pomocy miejscowych Polaków, większość z nich udało się uratować. W polskich rodzinach znalazły schronienie, czekając na powrót do swoich rodziców aż do wyzwolenia latem 1944 roku.
Wystawę organizuje Stowarzyszenie Odra-Niemen Oddział Mazowiecki.
/info UM
