Prezentacja ,, Fabrica Ecclesiae” i remont zabytkowego budynku Wikarówki

20 października 2017r. o godz. 10.00 w Sali przy Kancelarii Parafialnej Katedry w Zamościu odbyło się spotkanie promocyjne dotyczące realizacji Projektów:
1),, Fabrica Ecclesiae” – remont zabytkowego budynku Infułatki na cele rozwoju działalności kulturalno-edukacyjnej zespołu katedralnego w Zamościu wraz z zagospodarowaniem terenu”
2),,Remont zabytkowego budynku Wikarówki wraz z zagospodarowaniem terenu oraz elewacji wejścia do Kazamat Bastionu II na cele utworzenia ”Skarbca Historii, sztuki i Nauki” w Zamościu
ZESPÓŁ KATEDRY w Zamościu projekty prac dofinansowane z funduszy unijnych

25 kwietnia 2017 r. została zawarta umowa o dofinansowanie nr POIS.08.01.00-00-1065/16-00
„Fabrica Ecclesiae” – remont zabytkowego budynku Infułatki na cele rozwoju działalności kulturalno-edukacyjnej zespołu katedralnego w Zamościu wraz z zagospodarowaniem terenu w ramach 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury, oś priorytetowa VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020,
Projekty dofinansowane złożone w ramach II konkursu dla VIII osi priorytetowej Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020

Projekt zakłada remont Infułatki oraz szeroko zaplanowane prace konserwatorskie zabytków ruchomych i nieruchomych, związanych z katedrą i Infułatką w celu stworzenia unikalnego muzeum-ośrodka prezentującego zabytki zamojskiej kolegiaty oraz historię jej powstania, rozwoju wraz z Zamościem, jej wkładu kulturowego w życie miejscowej społeczności oraz przybliżającego problemy bieżącej ochrony zabytkowej tkanki.
Projekt ma na celu przywrócenie historycznej bryły Infułatki z dachem mansardowym i lukarnami, krytego dachówką ceramiczną, uczytelnienie pierwotnego układu wnętrz z fazy najpełniejszego rozwoju oraz konserwację wszystkich zachowanych elementów wystroju architektonicznego. W części parteru i I piętra Infułatki zachowana zostaje zasadnicza bryła budynku. Przewidywane prace dotyczą głownie likwidacji wtórnych otworów i przywrócenia historycznego układu otworów okiennych i drzwiowych, z uzupełnieniem elementów detali (opaski okienne i drzwiowe)..
Obiekt będzie adaptowany na cele działalności kulturalnej, co pozwoli na udostępnienie go zwiedzającym. Remont konserwatorski przywróci zabytkowemu obiektowi dobry stan techniczny, a także jego wartość historyczną i estetyczną.

Program kulturowy Infułatki (historycznej rezydencji Infułatów – Dziekanów Kapituły Zamojskiej) po remoncie konserwatorskim, opierać się będzie na ekspozycji, obejmującej całą powierzchnię użytkową zabytkowej budowli. Wystawa, łącząca wiele różnorodnych wątków poświęconych historii i sztuce Zamościa, historii nowożytnej architektury i urbanistyki, historii książki, ikonografii i wyposażeniu Katedry oraz konserwacji dzieł sztuki, stanowić będzie punkt wyjścia do cyklicznych działań związanych z tematyką wystawy oraz poszerzających jej zawartość treściową.

Wystawa przybliża fascynujące zjawisko określane łacińskim mianem Fabrica Ecclesiae, obejmujące całokształt przedsięwzięć związanych z budową, wyposażeniem i funkcjonowaniem najważniejszego kościoła Ordynacji Zamojskiej – dawnej kolegiaty, a od roku 1992 Katedry w Zamościu. Budowa kościoła, przedstawiona w różnorodnych aspektach historycznych, artystycznych i technicznych, wiąże się ściśle z postacią fundatora Jana Zamoyskiego, wielkiego hetmana i kanclerza Rzeczypospolitej oraz osobą włoskiego architekta Bernardo Morando, i niejako egzemplifikuje budowę Zamościa – miasta idealnego. W domu, w którym wg tradycji mieszkał i pracował Bernardo Morando, można będzie odkryć część powodów, dla których Katedra jest nie tylko perłą architektury europejskiego renesansu, ale i świadkiem wielokrotnie ponawianej troski o to szczególne miejsce wielu pokoleń przedstawicieli jednego z najpotężniejszych rodów dawnej Rzeczypospolitej oraz członków Kapituły Zamojskiej.

Założenie, cele i odbiorca
Ekspozycja poprzez wielowątkowość treści i środków przekazu skierowana będzie do bardzo zróżnicowanego odbiorcy, jako pierwszy etap zapoznania się z ideą i historią miasta idealnego.
Wielopłaszczyznowe przedstawienie fascynującej postaci Zamoyskiego, hetmana i kanclerza Rzeczypospolitej, pokazywać będzie także fragment historii Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVI i początku wieku XVII.
Infułatka zaplanowana została jako swoiste muzeum techniki i architektury, przeznaczone w znacznym stopniu dla dzieci i młodzieży, dające w przystępny, interaktywny sposób, oparty na indywidualnym doświadczeniu i zabawie, podstawy wiedzy o architekturze nowożytnej, zasobie środków formalnych i pojęć obecnych w całej kulturze europejskiej (jak kolumna, gzyms, fryz, belkowanie, porządek architektoniczny, proporcje) i technologii budowy bez użycia maszyn i żelbetonu.
Ukazanie w jednej przestrzeni kolejnych etapów powstawania nowożytnej budowli, angażujących jednostki i zespoły (fundatora, architekta, muratorów, kamieniarzy, sztukatorów, rzeźbiarzy, malarzy, itp.) oraz umieszczenie na ekspozycji różnorodnych zadań i gier, wymagających w dużej części działania zespołowego, ma za zadanie pokazać złożoność procesów tworzenia działa sztuki oraz rozwijać kreatywności i umiejętności interpersonalne uczestników działań muzealnych.

Wystawa ma zadanie uczyć zarówno młodszych, jak i starszych wnikliwego patrzenia na architekturę, jej formę, detal, proporcje, dostrzegania różnic i podobieństw stylowych. Ma to stanowić wprowadzanie do zwiedzania Katedry, ale także całego Zamościa, miasta renesansowego, nie tylko w wymiarze idei, koncepcji i planu, ale bardzo jednolitego pod względem zastosowanego w poszczególnych zabytkach repertuaru artystycznych form i środków stylistycznych – zarówno jeśli chodzi o moduł budowli, jak i bogactwo renesansowego i manierystycznego detalu architektonicznego, nie spotykanego w takiej skali i konsekwencji nigdzie indziej na terenie Polski.
Ekspozycja skierowana będzie również dla specjalistów i osób o szczególnych zainteresowaniach historią, sztuką, architekturą czy urbanistyką a także procesami powstawania i konserwacji dzieł sztuki. Wnikliwy widz pragnący pogłębić wiedzę na temat architektury epoki Odrodzenia będzie mógł szerzej zapoznać się m. in.z innymi dziełami Bernarda Moranda, nowożytnymi traktatami architektonicznymi poświęconymi budowlom świeckim, jak i architekturze obronnej czy teoretycznymi renesansowymi urbanistycznymi koncepcjami miasta idealnego i realizacją tychże idei aż do czasów najnowszych. Zaprezentowane na wystawie fotografie i nagrania filmowe z prac konserwatorskich wykonanych w ramach projektu dotyczących architektury, rzeźby, stiuków, malarstwa, tkanin, złotnictwa i zabytkowego księgozbioru oraz eksponaty pozyskane w trakcie tychże działań, pozwolą na szczegółowe zapoznanie się z teorią i praktyką ratowania dzieł sztuki.

Dla widza poszukującego autentyczności i obcowania z oryginałem obok licznych makiet i multimediów zaprezentowane zostaną cenne przedmioty zabytkowe ze zbiorów Katedry. Wyeksponowane zostaną fragmenty wyposażenia: XVI-wieczne detale architektoniczne, elementy konstrukcji (np. belki zabytkowych stropów, ręcznie wyrabiane cegły czy dachówki), obrazy, szaty liturgiczne i złotnictwo (XVII-XIX w.) oraz księgi: rękopisy, inkunabuły i starodruki, w tym edycje dzieł renesansowych i wydawnictwa Drukarni Zamojskiej.
Oprócz historii i architektury centralne miejsce ekspozycji zajmie książka – ukazana jako podstawa wykształcenia, nośnik myśli humanistycznej, idei, teologii, muzyki, koncepcji architektonicznych i urbanistycznych, a nawet mechaniki. Przywołana zostanie literatura epoki Odrodzenia ze strofami Jana Kochanowskiego czy Szymona Szymonowica. Zarówno prezentowane oryginalne inkunabuły, starodruki i rękopisy, jak i ich wersje zdigitalizowane na monitorach i tabletach mają za zadanie pokazać piękno i wszechstronną (za)wartość książki i stanowić zachętę do rozwoju współczesnego czytelnictwa.
Wystawa zaprojektowana została także pod kątem osób niepełnosprawnych
z dysfunkcją narządów ruchu (winda, brak barier architektonicznych, przejścia umożliwiające poruszanie się osób na wózku, odpowiednie umieszczenie elementów multimedialnych i gablot) oraz osób niewidomych i niedowidzących (makiety, wielość elementów audio, możliwość dotknięcia eksponatów – doświadczenia formy i faktury, powiększenia na monitorach i planszach graficznych fragmentów dzieł sztuki i detali architektury).

Ekspozycje
1. Jan Zamoyski – fundator idealnego miasta
2. Bernardo Morando – renesansowy architekt
3. Fabrica Ecclesiae
4. Wystrój i wyposażenie kościoła – treści i funkcje
5. Mystica Civitas Dei
6. Galeria Sztuki Zamojskiej
Działania cykliczne:
Warsztaty:
kamieniarstwo, sztukatorstwo, rzemiosło artystyczne,
warsztaty dotyczące księgozbioru (XV-XVIII w.).
Warsztaty architektoniczne (cykle warsztatów).

Prowadzenie spotkania Maria Krzyżanowska ZDI – główny menadżer beneficjenta
Prelegenci; ks.prałat Adam Firosz , proboszcz parafii Katedralnej Zmartwychwstania Pańskiego i św.Tomasza Apostoła w Zamościu, ks.Marek Dobosz konserwator Diecezji Zamojsko – Lubaczowskiej , rektor Kościoła św.Katarzyny w Zamościu, Grażyna Żurawicka kierownik Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie – delegatura w Zamościu, Ks.bp. Marian Rojek biskup Diecezji Zamojsko- Lubaczowskiej.

W spotkaniu uczestniczyli również; V-ce prezydent miasta Zamość Magdalena Dołgan, właściciel firmy LUBREN – Wojciech Wereski, inżynierowie, architekci , senator RP Jerzy Chróścikowski, poseł Sławomir Zawiślak, główny ekonom diecezji ks.Mirosław Żur, ks.kanclerz Michał Maciołek  i dziennikarze.

Frmą LUBREN Sp. z o.o. z Lublina wykonuje prace rewitalizacyjne największego XVII-wiecznego barokowego kościoła w Polsce – Kościoła Ojców Franciszkanów pw. Zwiastowania NMP w Zamościu oraz remont zabytkowego budynku Infułatki i remont zabytkowego budynku Wikarówki.