Dzień flagi Rzeczypospolitej Polskiej
W Dniu Flagi Rzeczypospolitej Polskiej 2 maja, tradycyjnie w Muzeum Fortyfikacji i Broni ARSENAŁ spotykaliśmy się na otwartym wykładzie: “2 maja- Dzień Flagi RP. Zamojski kodeks flagowy”.
Przez ten nieszczęsny Covid-19 to jest inny Dzień Flagi. Na przekór dzisiejszym wyzwaniom, o których w zeszłą majówkę też wspominaliśmy, podtrzymajmy wypracowaną ważną tradycję i eksponujmy najpopularniejszy symbol narodowy, flagę państwową Rzeczypospolitej Polskiej. Warto upowszechniać wiedzę dotyczącą genezy, symboliki flagi i naszych barw narodowych. Święto ustanowione zostało przez polski parlament 20 lutego 2004 roku z inicjatywy Leszka Rodziewicza. Pomaga upowszechniać wiedzę o symbolach narodowych, ich historii, zasadach używania przez obywateli i instytucje publiczne. Duże i podniosłe zadanie ale niestety w szkołach ciągle nie ma zalecenia aby uczeń znał na pamięć jedno jedyne zdanie, które legło u podstaw naszych barw narodowych: “Kokardę narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego to jest kolor biały z czerwonym”
– mówi Marek Kwiecień, wiceprezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Weksylologicznego, autor, pomysłodawca i realizator zamojskich obchodów Dnia Flagi, wykładowca Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej im. Jana Zamoyskiego w Zamościu, Ambasador “Dobrej Flagi”.
Janek Cios: – Święto flagi wybrano ze względu na fakt, iż w dniu 2 maja 1945 roku w Berlinie Polacy podnieśli polską flagę na Kolumnie Zwycięstwa?
Marek Kwiecień: – Oj, raczej zbieżność dat przypadkowa. Leszek Rodziewicz, pomysłodawca i autor Dnia Flagi w uzasadnieniu podaje dwa powody; Pierwszy: W dniu 2 maja polska flaga była w Polsce najbardziej ściganą flaga świata, aby po święcie 1 maja nie powiewała w dniu 3 maja święcie Konstytucji 3 maja. Był to hołd złożony tym którzy się nie poddawali tym zarządzeniom. Drugi : Dzień 2 maja to także Dzień Polonii i Polaków za Granicą. Wiedza o genezie i symbolice naszych barw narodowych miała wzmocnić naszą dumę i tożsamość narodową. Był jeszcze trzeci powód ujęty w preambule uchwały z 7 lutego 1831 roku. Głosiła ona: Izba senatorska i poselska po wysłuchaniu komisji sejmowych zważywszy potrzebę ustanowienia jednostajnej oznaki pod którą winni jednoczyć się Polacy postanowiły i stanowią.
Janek Cios: – Pozostańmy w tym edukacyjnym i oświatowym klimacie. Jak najmłodsi Polacy, jak dzieci poznają symbole narodowe, w tym flagę Rzeczypospolitej w szkole czy może już w przedszkolu?
Marek Kwiecień: – Janku dzieki za pytanie! Polska edukacja nie ma w tym temacie kompleksów nawet w tym zdalnym nauczaniu! To ważny element określający, skąd jesteśmy. Dzieci poznają te ważne symbole w przedszkolu, szkole i w sposób chyba naturalny w domu. Oferta edukacyjna skierowana na nich to specjalne kolorowanki z symbolami narodowymi, gry planszowe, puzzle, są krótkie filmiki animowane, których bohater określa siebie jako Polaka, wskazuje na godło I barwy narodowe. W przedszkolu uczy się je rozpoznawać i jest to realizowane. Byłem zaproszony i widziałem efekty. Rewelacyjnie robi to np. zamojskie grono pedagogiczne i dyrekcja przedszkola nr 12. Wystarczy odrobina kreatywności nauczyciela i nauka przez zabawę. Brawo!
Zgodnie z podstawą programową na zakończenie edukacji wczesnoszkolnej, czyli nauki w klasach I-III szkoły podstawowej, uczeń już zna i śpiewa hymn narodowy z pamięci, zna godło i barwy narodowe.
Janek Cios: – Czy to prawda, że nie umiemy podnosić i eksponować flagi państwowej?
Marek Kwiecień: Istotne jest, że Polacy coraz chętniej eksponują flagi. Teraz najczęściej barwy biało-czerwone oglądamy na szalikach, koszulkach i twarzach kibiców oraz proporcach niesionych podczas manifestacji wszelkiej maści. Powoli przyswajamy sobie potrzebę ich prezentowania. Ale to jest pierwszy etap. Kolejnym jest wrażliwość na szczegóły. Jest dobrze, ale…
A zasady są jasne: flaga państwowa ma pierwszeństwo przed wszystkimi innymi. Tak jest na całym świecie. Po układzie flag poznamy, w jakim jesteśmy kraju. Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej Polskiej określone zostały w art. 28 Konstytucji RP oraz w ustawie o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych z dnia 31 stycznia 1980 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 235, z późn. zm.).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej – według powyższej ustawy to prostokątny płat tkaniny o barwach Rzeczypospolitej Polskiej i proporcji szerokość do długości 5:8, umieszczony na maszcie. Ustawa stanowi, że barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony, ułożone w dwóch poziomych, równoległych pasach tej samej szerokości, z których górny jest koloru białego, a dolny koloru czerwonego. Barwy flagi złożone są odwzorowaniem kolorystyki godła państwowego, który stanowi orzeł biały na czerwonym polu. Nasze barwy narodowe mają pochodzenie heraldyczne jako jedne z nielicznych w świecie. Pochodzą jednak nie od jednego herbu, a od dwóch, Polski i Litwy, umieszczonych na jednej tarczy. Na fladze biel jest u góry, ponieważ w naszej heraldyce ważniejszy jest kolor godła niż tła
Janek Cios: – Na fladze biel jest u góry, ponieważ…
Marek Kwiecień: Na fladze biel jest u góry, ponieważ w naszej heraldyce ważniejszy jest kolor godła niż tła. Nasze barwy narodowe mają pochodzenie heraldyczne jako jedne z nielicznych w świecie. Ważne, pochodzą nie od jednego herbu, a od dwóch, Polski i Litwy, umieszczonych na jednej tarczy. Ten herb symbolizował Rzeczypospolitą przez ponad 400 lat…
Janek Cios: Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej i zobowiązanie..
Marek Kwiecień: Zobowiązanie do poprawnej ekspozycji flagi państwowej i… nade wszystko, pokazania flagi państwowej biało –czerwonej w przestrzeni publicznej. Biało-czerwonej, tylko i aż, bowiem w polskim ustawodawstwie flagą państwową nazwano zarówno flagę biało-czerwoną, jak i biało-czerwoną z godłem Rzeczypospolitej Polskiej. Zacna i bliska mi postać, weksylolog Alfred Znamierowski był zdania, że flagę biało-czerwoną winno się oficjalnie nazwać „flagą narodową”, gdyż od wielu lat jest symbolem narodowym i mają prawo używać jej wszyscy Polacy. Flaga biało-czerwona z herbem winna stać się „flagą państwową” w pełnym tego słowa znaczeniu, czyli powinna być flagą urzędów i instytucji państwowych w kraju i symbolem państwa polskiego na arenie międzynarodowej. Czas ku temu by to uregulować! Podobno w nowej ustawie pracuję się nad tą regulacją…
Janek Cios: – Proporcje flagi państwowej 5:8 są charakterystyczne dla Polski?
Marek Kwiecień: Flaga Polski ma określone proporcje – 5:8. Jeśli używamy określenia flaga państwowa, to należy pamiętać o proporcjach. Flaga państwowa wymaga ściśle określonych proporcji: 5:8. Nie jest ważne, ile ma centymetrów, ważne są proporcje. 5:8 to oficjalna proporcja flagi polskiej i tylko taką można eksponowac w urzędach i indywidualnie. Jeżeli kupujemy biało – czerwoną o wymiarach 112 cm na 70 cm – to jest to polska flaga. Ale jeśli jej wymiary są np.110 cm na 75 cm, jak ostatnio zalecał Teleexpress – to nie mamy flagi, tylko szarfę, materiał w narodowych barwach. Powinniśmy dostrzegać te szczegóły!
Janek Cios: Proporcje znamy a barwy. Dopytam o kolejność ekspozycji…
Marek Kwiecień: Proszę zwracać uwagę na właściwą kolejność barw, czyli biel u górze i czerwień na dole, pasy poziome o równej szerokości. A w przypadku pionowego eksponowania flagi trzeba pamiętać, że kolor biały powinien znajdować się po lewej stronie płaszczyzny oglądanej z przodu. I jeszcze dodam… modne ostatnio i często stosowane podczas marszów, niesienie szerokich i bardzo długich wstęg, materiału o barwach narodowych. W takim przypadku jej pas biały musi być po lewej stronie dla patrzących na czoło pochodu!
Janek Cios: …a gdy flaga którą eksponujemy wypłowiała albo podarła się… Wyrzucić do śmietnika?
Marek Kwiecień: …na to jest tylko jeden sposób – flagę należy spalić, ale… nie publicznie. Nie wyrzucać do śmietnika. Również flagi z papieru, używanej podczas różnego rodzaju uroczystości np. 2 czy 3 maja na Rynku Wielkim w Zamościu. Aby Zamościanom umożliwić w godny sposób pozbycia się zniszczonej flagi od 2 maja 2012 roku w Zamojskim Ośrodku Informacji Historycznej i Turystycznej, Ratusz – Rynek Wielki 13 i Muzeum Zamojskim ul. Ormiańska 30 można ją wrzucić do skrzyni flagowej z napisem „USUWANIE FLAGI” – „FLAG DISPOSAL”. „Skrzynia flagowa” to oficjalna nazwa stosowana przez Polskie Towarzystwo Weksylologiczne. Upowszechniamy ideę skrzyń flagowych. Sprawdzałem dzisiaj zawartość skrzyń i jest kilkanaście zniszczonych flag. 2 maja z harcerzami zamojskiego ZHP pobierzemy je i niepublicznie spalimy.
Janek Cios: Dopytam jeszcze o umieszczanie nazw miejscowości na barwach narodowych…
Marek Kwiecień: Jest to swego rodzaju nietakt. Powszechny stał się zwyczaj umieszczania na flagach państwowych nazw miejscowości, z których przyjeżdżają kibice na zawody sportowe np. skoki narciarskie. Polskie Towarzystwo Weksylologiczne rekomenduje, aby jednak nie naruszać zasad. Powinny to być barwy narodowe a nie flagi państwowe Rzeczypospolitej o proporcji 5:8!!!!.
Przy okazji tego zagadnienia , spostrzeżenie. Spostrzeżenie wynikające z naszej rozmowy i merytoryczna uwaga… Flagi się podnosi i opuszcza ( względnie – zrywa, jak flagi sygnałowe w marynarce wojennej ), natomiast na budynkach flag się nie wywiesza lecz eksponuje.
…i już na koniec naszej rozmowy to, do czego zapraszałem. Zachęcam do majówkowej akcja Biura Programu „Niepodległa” #mojaflaga. Są podstawowe informacje o fladze państwowej Rzeczypospolitej i bezpłatne plansze do pobrania. Ciekawy i ważny projekt…
Janek Cios: Bardzo dziękuję za rozmowę.
Foto: archiwum prywatne Marek Kwiecień
