11 listopada to Święto Niepodległości czy Narodowe Święto Niepodległości?

W sobotę, 11 listopada obchodzimy Narodowe Święto Niepodległości.

Podtrzymajmy wypracowaną ważną tradycję i eksponujmy kokardę narodową oraz flagę państwową Rzeczypospolitej Polskiej. To pomaga upowszechniać wiedzę o symbolach narodowych, ich historii, zasadach używania przez obywateli i instytucje publiczne. Duże i podniosłe zadanie choć niestety w szkołach ciągle nie ma zalecenia aby uczeń znał na pamięć jedno jedyne zdanie, które legło u podstaw naszych barw narodowych: „Kokardę narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego to jest kolor biały z czerwony”

– mówi Marek Kwiecień wiceprezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Weksylologicznego, autor, pomysłodawca i realizator zamojskich obchodów Dnia Flagi, wykładowca Wyższej Szkoły Humanistyczno Ekonomicznej im. Jana Zamoyskiego w Zamościu, Ambasador “Dobrej Flagi”.

Janek Cios:  – 11 listopada to Święto Niepodległości czy Narodowe Święto Niepodległości?
Marek Kwiecień: – Narodowe Święto Niepodległości i!!!

Jakoś dziwnie spieszczamy tą nazwę na Święto Niepodległości. Świadomie albo nieświadomie nawiązujemy do takiego święta w okresie międzywojennym. W okresie międzywojennym 11 listopada był obchodzony jako nieoficjalne Święto Niepodległości. Organizowano je zazwyczaj w pierwszą niedzielę po 11 listopada. Odbywały się rewie wojskowe, msze święte za ojczyznę, ważne uroczystości na szczeblu państwowym. W Belwederze organizowano ceremonie wręczania orderów Virtuti Militari. Kilka kalendarzowych wspomnień. 11 listopada 1919 roku pierwsze obchody Święta Niepodległości. 8 listopada 1926 roku prezes Rady Ministrów Józef Piłsudski wydał okólnik, który ustanawiał dzień 11 listopada dniem wolnym od pracy. 11 listopada 1926 roku odbyły się pierwsze po zamachu majowym obchody Święta Niepodległości. W 1928 roku uroczyście świętowano 10-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Z tej okazji Plac Saski w Warszawie nazwano Placem Marszałka Józefa Piłsudskiego. Na Starym Mieście miał miejsce uroczysty pochód żołnierzy odtwarzających historyczne oddziały walczące o wolność Polski. W 1932 roku Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego uznało 11 listopada za dzień wolny od nauki. W Święto Niepodległości 1934 roku ostatni raz defiladę wojskową odebrał marszałek Piłsudski. Formalnie rangę święta państwowego nadano Świętu Niepodległości ustawą z dnia 23 kwietnia 1937 roku.

Przed wybuchem II wojny światowej oficjalne obchody Święta Niepodległości odbyły się jeszcze tylko raz, 11 listopada 1938 roku. W Warszawie urządzono wówczas uroczystą defiladę wojskową. W okresie okupacji, w dniach poprzedzających 11 listopada nasilały się akcje wykonywania napisów i rozrzucania ulotek z tekstami „Polska żyje”, „Polska zwycięży”, „Polska walczy” czy „Jeszcze Polska nie zginęła” oraz znaku Polski Walczącej, eksponowania Biało-Czerwonej. Ubarwiano biało- czerwonymi proporcami i wiązankami kwiatów miejsca o symbolice narodowej. Dzień 11 listopada jako Narodowe Święto Niepodległości został przywrócony przez Sejm PRL ustawą z 15 lutego 1989 roku.

Janek Cios:  – Pozostając w tym klimacie rozmowy chciałbym rozbudować ten przekaz. Pojawiają się w przestrzeni publicznej plakaty informujące o 11 listopada ubogacone plastycznie w czerwone maki…
Marek Kwiecień: – Świetnie, że kontynuujemy ten cykl rozmów w okresie poprzedzającym święta narodowe i państwowe. Czerwone maki i wiersz "Na polach Flandrii ”  zainspirował… Kanadyjczyków i Amerykanów, aby, że tak powiem „usymbolizować” czerwonym makiem każdego żołnierza, który poświęcił swe życie za ojczyznę w okresie I Wojny Światowej. Do dziś szkockie maki charakteryzują się czteropłatkowym kwiatem i brakiem zielonego listka w przeciwieństwie do ich angielskich odpowiedników. Do dziś nie zmienił się też cel ich sprzedaży. Cały dochód jest przeznaczany dla społeczności Brytyjskich Sił Zbrojnych m.in. dla weteranów wojennych i rodzin ofiar. Czerwone maki to wsparcie dla służby i poświęcenia Sił Zbrojnych, weteranów i ich rodzin. Reprezentują wszystkich, którzy stracili życie w czynnej służbie, od początku I wojny światowej aż do dnia dzisiejszego. W rocznicę 11 listopada tradycyjnie o godzinie 11.00 na 2 minuty milkną miejsca pracy, szkoły, radia i wszelkiego typu instytucje. W najbliższą przypadającą temu dniu niedzielę odbywają się odświętne obchody Remembrance Sunday. Pierwotnie uroczystości skierowane były ku upamiętnieniu wszystkich ofiar I Wojny Światowej, jednak po II Wojnie Światowej tradycją stało się oddawanie hołdu wszystkich żołnierzom brytyjskim i krajów Commonwealthu poległym na wszystkich wojnach m.in. w Iraku, Afganistanie i na Falklandach, a także ofiarom konfliktów politycznych i terroryzmu. W Remembrance Day (Dniu Pamięci) jak dziś określa się 11 listopada – oddaje się również cześć weteranom wojennym i wspiera rodziny ofiar. Remembrance Day bywa też potocznie nazywany Poppy Day (Dniem Maka).

W Rzeczpospolitej dzień 11 listopada, Narodowe Święto Niepodległości został przywrócony przez Sejm 15 lutego 1989 roku. Mamy bogatą swoją symbolikę narodową i nie mieszajmy, nie zapożyczajmy symboli nie mającymi nic wspólnego z Narodowym Dniem Niepodległości w Rzeczypospolitej!!!

Janek Cios: – Naszej uwadze umyka inny wymiar 11 listopada, święto Orderu Wojennego Virtuti Militari …
Marek Kwiecień:– Może dlatego, że kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari już nie ma albo jest niewielu a i sposób eksponowani-noszenia VM jesienią, zwykle na płaszczu. No nie..

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 czerwca 2020 roku kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari i Orderu Krzyża Wojskowego noszą na płaszczach oznakę orderu w postaci wstążki (taśmy) orderowej umieszczonej pod pierwszym guzikiem na płaszczu wojskowym.
Wstążeczka powinna być przewleczona przez dziurkę guzika. Ze względu na fakt, że wstążka jest nieznacznie szersza od dziurki do guzika, należy ją odpowiednio zagiąć. Wstążka widoczna na fotografii ma długość ok.15 cm.

Kawalerów Order Krzyża Wojskowego możemy w Zamościu spotkać. Jest to najwyższe odznaczenie wojskowe przyznawane żołnierzom oraz cywilom za wybitne czyny bojowe w czasie pokoju.

Został ustanowiony 18 października 2006 roku przez Sejm RP na wniosek Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. Jest nagrodą za wybitne czyny bojowe połączone z wyjątkową ofiarnością i odwagą w czasie działań bojowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia Sił Zbrojnych RP
poza granicami państwa w czasie pokoju.

Dzieli się na trzy klasy: I – Krzyż Wielki, II – Krzyż Komandorski, III – Krzyż Kawalerski. Nazwą i wyglądem nawiązuje do ustanowionego w 1792 roku najstarszego i najwyższego polskiego odznaczenia – Orderu Wojennego Virtuti Militari. Dewiza Orderu Krzyża Wojskowego, przyjęta w łacińskiej wersji „Milito pro Patria”, oznacza „Walczę dla Ojczyzny”. Order Krzyża Wojskowego nadaje i wręcza Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, z inicjatywy własnej lub na wniosek Prezesa Rady Ministrów albo Kapituły Orderu.

Janek Cios: Narodowe Święto Niepodległości i zobowiązanie flagowe..
Marek Kwiecień: Zobowiązanie do poprawnej ekspozycji flagi państwowej i… nade wszystko, pokazania flagi państwowej biało – czerwonej w przestrzeni publicznej. Biało-czerwonej, tylko i aż, bowiem w polskim ustawodawstwie flagą państwową nazwano zarówno flagę biało-czerwoną, jak i biało-czerwoną z godłem Rzeczypospolitej Polskiej.

Zacna i bliska mi postać, weksylolog śp. Alfred Znamierowski był zdania, że flagę biało-czerwoną winno się oficjalnie nazwać „flagą narodową”, gdyż od wielu lat jest symbolem narodowym i mają prawo używać jej wszyscy Polacy. Flaga biało-czerwona z herbem winna stać się „flagą państwową” w pełnym tego słowa znaczeniu, czyli powinna być flagą urzędów i instytucji państwowych w kraju i symbolem państwa polskiego na arenie międzynarodowej. Czas ku temu by to uregulować!

Janek Cios: Proporcje znamy a barwy. Dopytam o kolejność ekspozycji w Marszach Niepodległości w Zamościu…
Marek Kwiecień: Proszę zwracać uwagę na właściwą kolejność barw, czyli biel u góry i czerwień na dole, pasy poziome o równej szerokości. A w przypadku pionowego eksponowania flagi trzeba pamiętać, że kolor biały powinien znajdować się po lewej stronie płaszczyzny oglądanej z przodu. I jeszcze dodam… modne ostatnio i często stosowane podczas marszów, niesienie szerokich i bardzo długich wstęg, materiału o barwach narodowych. W takim przypadku jej pas biały musi być po lewej stronie dla niosących, patrzących na czoło pochodu!

Janek Cios: …a gdy flaga którą eksponujemy na domu wypłowiała albo podarła się… Wyrzucić do śmietnika?
Marek Kwiecień: …na to jest tylko jeden sposób – flagę należy spalić, ale… nie publicznie. Nie wyrzucać do śmietnika. Również flagi z papieru, używanej podczas różnego rodzaju uroczystości np. 2 czy 3 maja na Rynku Wielkim w Zamościu. Aby Zamościanom umożliwić w godny sposób pozbycia się zniszczonej flagi od 2 maja 2012 roku w Zamojskim Ośrodku Informacji Historycznej i Turystycznej, Ratusz – Rynek Wielki 13 i Muzeum Zamojskim ul. Ormiańska 30 można ją wrzucić do skrzyni flagowej z napisem „USUWANIE FLAGI” – „FLAG DISPOSAL”. Taka skrzynia znajduje się również w Książnicy Zamojskiej im. Stanisława Kostki Zamoyskiego w Zamościu ul. Kamienna 20.

„Skrzynia flagowa” to oficjalna nazwa stosowana przez Polskie Towarzystwo Weksylologiczne. Upowszechniamy ideę skrzyń flagowych. Pierwsze dwie były w Zamościu ale taka skrzynia jest w też Bełżcu

Janek Cios: Bardzo dziękuję za rozmowę.
Marek Kwiecień: Dziękuję także. Myślę, że nasza dzisiejsza dysputa przybliżyła 11 listopada, Narodowe Święto Niepodległości i pomaże unikać błędów weksylologicznych i ceremonialnych.

Foto: archiwum prywatne Marek Kwiecień