WARTO WIEDZIEĆ ! – 85 lat temu podpisano Pakt Ribbentrop-Mołotow: Podział Europy Środkowo-Wschodniej i jego tragiczne konsekwencje
Pakt Ribbentrop-Mołotow, znany również jako Pakt o nieagresji między III Rzeszą a Związkiem Radzieckim, został podpisany 23 sierpnia 1939 roku przez ministra spraw zagranicznych Niemiec, Joachima von Ribbentropa, oraz komisarza ludowego spraw zagranicznych ZSRR, Wiaczesława Mołotowa. Pakt ten był de facto porozumieniem między dwoma totalitarnymi reżimami — nazistowskimi Niemcami i stalinowskim Związkiem Radzieckim — które zobowiązywały się do wzajemnej nieagresji na okres 10 lat.
Jednak kluczowym elementem paktu był tajny protokół dodatkowy, który wyznaczał granice stref wpływów obu państw w Europie Środkowo-Wschodniej. Na mocy tego protokołu, obszary od państw bałtyckich, przez Polskę, aż po Besarabię i Północną Bukowinę zostały podzielone między Niemcy i Związek Radziecki.
Wyznaczenie granic stref wpływów:
- Państwa bałtyckie: Litwa, Łotwa i Estonia zostały przydzielone do strefy wpływów ZSRR. W praktyce oznaczało to, że te kraje zostały zmuszone do przyjęcia sowieckich garnizonów wojskowych na swoim terytorium, a w 1940 roku zostały faktycznie anektowane przez ZSRR.
- Polska: Polska została podzielona wzdłuż linii rzek Narew, Wisła i San. Zachodnia część, w tym większa część Polski centralnej, miała znaleźć się pod kontrolą Niemiec, podczas gdy wschodnia część, obejmująca m.in. Kresy Wschodnie, miała być kontrolowana przez ZSRR. W konsekwencji tej umowy, po niemieckiej inwazji na Polskę 1 września 1939 roku, ZSRR zaatakował Polskę od wschodu 17 września 1939 roku.
- Besarabia i Północna Bukowina: Te tereny, należące do Rumunii, znalazły się w strefie wpływów ZSRR. W 1940 roku Związek Radziecki zażądał od Rumunii przekazania tych terenów, co doprowadziło do ich aneksji przez ZSRR.
Akcje przesiedleńcze i ich konsekwencje:
Porozumienie to miało katastrofalne skutki dla mieszkańców tych regionów. W obszarach zajętych przez ZSRR, szczególnie na Kresach Wschodnich, rozpoczęły się masowe deportacje ludności. Setki tysięcy Polaków, w tym elity intelektualne i polityczne, zostały zesłane na Syberię oraz do Kazachstanu. Podobne losy spotkały mieszkańców państw bałtyckich po ich aneksji przez ZSRR.
Również w Niemczech, choć początkowo pod pretekstem ochrony “niemieckiej krwi”, rozpoczęły się masowe przesiedlenia, a także eksterminacja ludności w ramach tzw. Generalplan Ost, który zakładał germanizację zdobytych terytoriów i likwidację lokalnych mieszkańców.
Pakt Ribbentrop-Mołotow, poprzez wyznaczenie granic stref wpływów oraz brutalne akcje przesiedleńcze, przyczynił się do rozpoczęcia II wojny światowej i zapoczątkował tragiczne wydarzenia, które miały wpływ na miliony ludzi w Europie Środkowo-Wschodniej.
foto. PAP/ DPA