Sarna nie jest żoną jelenia
KTO SZCZEKA W LESIE? – LEŚNA OPERA SAREN
Środek lata. Cisza przerywana jedynie szelestem liści i cykaniem świerszczy. Idziesz przez pole,
skrajem lasu, wzdłuż zarośli. I nagle – niespodziewane, krótki szczek! Chwilę później kolejne. Dźwięk
znajomy, ale zupełnie nie na miejscu.
Rozglądasz się – żadnego psa, żadnego człowieka. Tylko zboże, trawy i zarośla.
Ten dźwięk to nie pomyłka. To kozioł. Latem – zwłaszcza w lipcu – jego obecność można usłyszeć,
zanim się go zobaczy. To czas rui u sarny, a wraz z nim: nawoływania, zaganianie i szczeknięcia. Na
polach, na łąkach i w lasach.
OSTRE PAROSTKI I SZYBKIE CEWKI (NOGI)
Lipiec to dla sarny czas rui – okres godowy, który w odróżnieniu od innych jeleniowatych przypada
właśnie na pełnię lata. Samce krążą za samicami, przeganiają konkurentów, nawołują, szczekają.
Potrafią biec za kozą przez godzinę w pełnym słońcu, nie zważając na drogi, ludzi ani własne
zmęczenie.
– „To nie są te same sarny, które zimą czujnie obserwują wszystko dookoła. Latem wszystko się
zmienia.” – mówi Wacław Matysek z wydziału prasowego PZŁ.
To właśnie wtedy najłatwiej je usłyszeć. I zobaczyć. Kozły stają się zaskakująco śmiałe, podchodzą
bliżej ludzi, wybiegają na otwarte przestrzenie. I choć to piękny widok, nie znaczy, że bezpieczny.
NIE ZBLIŻAJ SIĘ – SARNA SZCZEKA I MA POROŻE
Zdarza się, że zachwycony spacerowicz próbuje podejść. Zrobić zdjęcie, pokazać dziecku, zawołać
znajomych.
– „Dla wielu to fascynujące, że mogą podejść na kilka metrów. Ale kozioł w stresie nie zawsze ucieka.
Czasem atakuje. Jego parostki potrafią rozciąć skórę jak nóż” – ostrzega Matysek
Podobnie z koźlętami. Choć w lipcu są już dość samodzielne, nadal wymagają opieki matki. A każda
próba dotyku, pogłaskania czy – co gorsza – zabrania ich z lasu kończy się źle. Dla zwierzęcia. I czasem
dla człowieka.
PRZYRODNICZA CIEKAWOSTKA – CIĄŻA, KTÓRA SIĘ NIE ZACZYNA
Sarna to wyjątek w świecie jeleniowatych. Choć ruja trwa latem, młode rodzą się dopiero w maju lub
czerwcu. Ale nie dlatego, że ciąża trwa 10 miesięcy.
– „Zarodek przez pierwsze miesiące pozostaje w zawieszeniu. Rozwija się dopiero od grudnia. To tzw.
ciąża przedłużona” – wyjaśnia dr Małgorzata Krokowska-Paluszak
To ewolucyjny mechanizm – dzięki niemu koźlęta przychodzą na świat w najbardziej sprzyjającym
czasie, gdy jest ciepło i obficie. Takie rozwiązanie występuje również niektórych u łasicowatych.
SARNA TO NIE ŻONA JELENIA – TO NASZ NAJMNIEJSZY JELENIOWATY
Sarna to najmniejszy i najliczniejszy z rodzimych jeleniowatych w Polsce. Według danych Polskiego
Związku Łowieckiego, w polskich lasach i na polach żyje dziś niemal 900 000 osobników, a ich
liczebność w ciągu ostatnich 30 lat niemal się podwoiła – w 1995 roku populację szacowano na około
500 000 sztuk – mówi Krokowska-Paluszak
Sarna zamieszkuje niemal wszystkie typy krajobrazu: od lasów i pól, przez zarośla, aż po skraje miast.
Samiec sarny nazywany kozłem, samicę kozą, a młode koźlętami. Sarna waży średnio około 22-25 kg.
Potrafi przystosować się do różnych warunków – ale to nie znaczy, że nie potrzebuje naszej
ostrożności i uwagi. Latem największym zagrożeniem dla niej nie są drapieżniki, lecz nieświadome
zachowania ludzi.
CO ZROBIĆ, GDY USŁYSZYSZ SZCZEKANIE W LESIE?
– „Nie krzycz. Nie klaszcz. Nie próbuj podejść. Jeśli zobaczysz sarnę – zatrzymaj się. Cofnij. Daj jej
spokój.” – podkreśla Wacław Matysek
/info Jarosław Kuchta
Łowczy Okręgowy
