70. rocznicą Akcji „Burza” w Zamościu – nasi bohaterowie 24.07.2014
24 lipca br o godz.16.00. na Rynku Solnym odbyło się otwarcie wystawy pt. „Akcja „Burza” 1944 r. Zamość”.
W Muzeum Zamojskim w Zamościu odbyła się sesja popularno-naukowa organizowana we współpracy z Muzeum Zamojskim w Zamościu oraz z Prezydentem Miasta Zamość. W programie prowadzone były wykłady: „Akcja Burza na Zamojszczyźnie, cele, przebieg i rezultaty” (Justyna Dudek, IPN Lublin) oraz „Dziennik Czynności Delegatury Rządu Polskiego w Zamościu autorstwa Antoniego Wiącka w zasobach Archiwum Państwowego w Zamościu” (dr Magdalena Kuranc – Szymczak, AP w Zamościu), a także projekcja filmu dokumentalnego „Z archiwum IPN” pt. „Podkowa”.
W związku z przypadającą w tym roku 70. rocznicą Akcji „Burza”, Biuro Edukacji Publicznej IPN Oddział w Lublinie zaplanowało cykl działań przypominających społecznościom lokalnym tamte wydarzenia.
Działania te polegają m.in. na rozwieszeniu w przestrzeni publicznej miast – które były wyzwalane spod okupacji niemieckiej przez jednostki Armii Krajowej – wielkoformatowych fotografii (banerów) ilustrujących moment wkraczania jednostek AK oraz ujawniania się cywilnych struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Banery prezentowane są od 21 lipca br. w Lublinie, Lubartowie, Rykach, Szczebrzeszynie, Tomaszowie Lubelskim oraz w Zamościu.
Trochę historii o naszych bohaterach:
Antoni Wiącek „Janusz Sandomierski”
„DZIENNIK CZYNNOŚCI
DELEGATURY POWIATOWEJ RZĄDU POLSKIEGO
W ZAMOŚCIU”
Ranek we wtorek, dnia 25 lipca 1944 roku w Zamościu zapowiadał się spokojnie.
Niemcy ukazywali się już tylko gdzieniegdzie, pospiesznie kierując się grupami szosą w
kierunku Szczebrzeszyna.
Około godziny 10. wychodzę na ulicę, aby przekonać się czy pora jest już ujawnić
władze konspiracyjne. O godzinie 11. w południe jako delegat rządu opublikowałem pierwszą
odezwę, zawiadamiając w niej społeczeństwo powiatu zamojskiego o objęciu władzy w
imieniu Rządu Polskiego:
Zarządzenie Nr 1
1. Na podstawie pełnomocnictw, udzielonych mi przez Delegata Rządu Polskiego na Kraj,
objąłem obowiązki kierownika władz cywilnych powiatu zamojskiego.
2. Aż do decyzji Władz Centralnych, wszyscy kierownicy urzędów państwowych i
samorządowych, z wyjątkiem wojska, otrzymują ode mnie upoważnienie do prowadzenia
urzędów państwowych i samorządowych i podlegają mi służbowo.
3. Wszyscy pracownicy urzędów obowiązani są zgłosić się do pracy i podporządkować się
wyznaczonym przeze mnie kierownikom.
4. Powołałem nową administrację gmin w powiecie, której zadaniem będzie wespół z
ludnością, natychmiast przystąpić do odbudowy kraju.
5. Powołałem Urząd Mieszkaniowo-Przesiedleńczy, który regulować będzie sprawy
przesiedleń. Jakakolwiek samowola, dochodzenie własnych pretensji jest zabroniona.
6. Zakazuje się mocą natychmiastową wydawania i rozpowszechniania, bez zezwolenia pism,
ulotek, odezw i fotokopii.
7. Organizacje konspiracyjne, społeczne, polityczne, oświatowo-kulturalne i zawodowe
muszą dopełnić odpowiednich formalności prawnych, dlatego, by mogły istnieć i działać
według przepisów prawnych [państwa -K.Cz.] polskiego sprzed 1 września 1939 r.
8. Podaje się do wiadomości, iż noszenie broni jest surowo unormowane przepisami prawa
polskiego i każdy, kto pragnie posiadać broń, musi się zastosować do odnośnych
przepisów prawa. Zarząd Powiatowy – dowództwo – kierownictwo organizacji
konspiracyjnych polskich, działających w porozumieniu z Rządem Polskim, zgłoszą spisy
członków, którzy będą mieli prawo nosić broń. W pewnych wypadkach, na podstawie
Instrukcji Bezpieczeństwa, prawo to może być cofnięte.
9. Zezwoliłem Burmistrzowi miasta Zamościa na powołanie Milicji Obywatelskiej, celem
utrzymania w mieście porządku i bezpieczeństwa.
10. Wzywam wszystkich Obywateli do bezwzględnego zachowania spokoju i
podporządkowania się wydanym zarządz
Akcja „Burza” – operacja wojskowa zorganizowana i podjęta przez oddziały Armii Krajowej przeciw wojskom niemieckim w końcowej fazie okupacji niemieckiej, bezpośrednio przed wkroczeniem Armii Czerwonej, prowadzona w granicach II Rzeczypospolitej. Trwała od 4 stycznia 1944, kiedy wojska radzieckie przekroczyły na Wołyniu granicę polsko-radziecką z 1939, do stycznia 1945.
Rozkaz do jej rozpoczęcia wydał w listopadzie 1943 komendant główny Armii Krajowej gen. Tadeusz Komorowski.
Po przekroczeniu przez Armię Czerwoną wschodniej granicy II Rzeczypospolitej i odrzuceniu wysuniętej przez władze RP oferty współdziałania wojskowego z ZSRR, 12 stycznia 1944 komendant główny Armii Krajowej wydał rozkaz nr 126, zapowiadający wsparcie Armii Czerwonej w walce z Niemcami w miarę naszych sił i interesów państwowych, co z dzisiejszej perspektywy okazało się zgubne w skutkach. 26 października 1944 jego następca gen. Leopold Okulicki wydał rozkaz zakończenia akcji.
Do akcji „Burza” zmobilizowano łącznie ok. 100 tys.[1] żołnierzy i oficerów AK. wikipedia
Obchody 70. rocznicy Akcji „Burza” są możliwe dzięki uprzejmości samorządów lokalnych, archiwów, muzeów regionalnych, lubelskich firm oraz osób prywatnych.
Zapraszamy
